== download hier het verslag (voorzien van foto’s) als PDF ==

Reisverslag Tournee Bosnië & Herzegovina
4 t/m 13 juli 2019

Donderdag 4 juli
Met vaste chauffeur Piet vertrok de HJSO bus richting de luchthaven van Keulen/Bonn, waar we op het vliegtuig naar Sarajevo zouden stappen. In Keulen troffen we Pitou en Veerle, de laatste twee leden van de filmcrew, en was de groep compleet. Onze reis kon nu echt beginnen! Nadat reisleider Anes ons naar de juiste terminal had geloodst, diende de eerste uitdaging zich aan: er werd gedreigd met €75,- boete per viool, aangezien de violen te groot zouden zijn om als handbagage door te kunnen gaan. Dankzij de tactiek van Jan-Ype (Duits spreken en aardig zijn), was dit probleem gelukkig snel opgelost en konden we inclusief alle violen en een volle portemonnee door de douane. Eenmaal in Sarajevo werden we opgewacht door Frederik, die een dag eerder al was aangekomen met het busje met de celli, promotiemateriaal en andere belangrijke spullen. ’s Avonds kregen we een Bosnisch feestmaal voorgeschoteld in restaurant Nanina Kuhinja, werden de eerste souvenirs gelijk ingeslagen en hebben we geproost op een mooie tournee.

Vrijdag 5 juli
Na een lekker ontbijtje in het ETN Hotel gingen we op weg naar de City Hall (Vijecnica), waar we een korte uitleg kregen en er vervolgens heel wat mooie kiekjes werden geschoten. Een zeer fotogenieke locatie, waar vooral de dames heel wat portretten hebben gemaakt. Na ook nog een bezoek aan de moskee en de katholieke kerk, kon iedereen op eigen houtje de stad verder ontdekken en lunchen bij de vele streetfood tentjes. Aan het eind van de middag vertrokken we naar onze eerste concertlocatie; de Army Hall in Sarajevo. Net als op vele andere plekken in de stad, waren bij dit gebouw de sporen van de oorlog duidelijk zichtbaar. Ondanks de kogelgaten aan de buitenkant, verscheen binnen een prachtige zaal met een mooie akoestiek. Een geweldige locatie voor ons eerste concert! Na de repetitie gingen we naar restaurant Klopa, waar in hoog tempo een heerlijk driegangenmenu werd geserveerd, met tussendoor speeches van een zeer enthousiaste ober. In de Army Hall speelde Azra een prachtige solo en we kregen hoog bezoek; Mina Noor van de Nederlandse ambassade in Bosnië kwam langs, en was zeer onder de indruk van het niveau van het orkest en het plezier dat het orkest uitstraalt tijdens het spelen. Een mooie start van de tournee!

Zaterdag 6 juli
Na twee nachten in Sarajevo gingen we zaterdag vroeg uit de veren voor de reis naar Mostar; een prachtige rit door de bergen en langs het water. Onderweg bezochten we gebedsoord Blagaj Tekke en lunchten we langs de rivier bij Restoran Vrelo. Voor sommige orkestleden hun eerste ervaring met het fileren van een forel! Gelukkig schoten de obers te hulp. Eenmaal in Mostar was het warm, erg warm, maar ook erg mooi. Het concert ’s avonds op het pleintje voor het cultuurcentrum trok veel bekijks. HJSO bleek met knikkende ouderen en dansende kindjes in het publiek populair bij jong en oud! De meningen over het hotel in Mostar waren verdeeld; sommigen menen kakkerlakken te hebben gezien, anderen sliepen zo lekker dat ze iets te lang bleven liggen…

Zondag 7 juli
Tijd voor uitslapen was er echter niet, want ook zondag stond er weer een reis op de planning. Ditmaal naar Bugojno, waar Anes is opgegroeid en waar hij met zijn gezin nog altijd vaak terugkeert. In Motel Genex-M werden we warm onthaald en kregen we een uitgebreide lunch voorgeschoteld. Hierna vertrokken we richting Jajce voor ons derde concert, met eerst een stop bij de watervallen. Wederom een prachtige locatie die ons bezoek meer dan waard was. Na een voorrepetitie bij cultuurcentrum Dom Kulture reed onze Bosnische buschauffeur Igor ons naar de zoveelste mooie locatie, voor een diner langs het water. Het Bosnische eten is heerlijk, maar zelfs de half Bosnische Nedim bleek onder de indruk van de hoeveelheden vlees en besloot ter plekke veganist te worden. Het concert verliep perfect; het orkest is in topvorm!

Maandag 8 juli
Een volle planning! ’s Ochtends brachten we een bezoek aan de muziekschool in Bugojno, waar het orkest repeteerde met de leerlingen daar. De meeste kinderen hier speelden gitaar, maar ook een viool en accordeon waren van de partij. Het was even proppen om iedereen in de bescheiden ruimte op z’n plek te krijgen, maar toen iedereen eenmaal gesetteld was hadden we een mooie en gezellige repetitie. Die avond zouden de leerlingen met ons meespelen tijdens een concert in Bugojno, maar niet voordat wij naar Gornji Vakuf waren afgereisd voor een ander optreden op het plaatselijke dorpsplein. De mensen die hier zijn komen kijken vonden het prachtig. In hoofdstad Sarajevo zijn concerten voor vrijwel iedereen toegankelijk, maar in een klein dorp als Gornji Vakuf is dit uniek – één van de redenen waarom wij er juist naartoe wilden. Het Bosnische repertoire werd hier uitgedeeld aan één van de jongste bezoekers die zelf ook viool speelt. Wie weet zien we haar later terug, als beroemd violiste in Bosnië. Na een traktatie van de directrice van het lokale cultuurcentrum, reden we snel door naar Bugojno. Pizza’s werden bezorgd op het stadsplein (en waren binnen 10 minuten op) en toen was het alweer tijd voor het volgende concert. Voorafgaand zijn Jan-Ype, Anes en Azra geïnterviewd door de lokale televisie en dat heeft geholpen; heel Bugojno leek te zijn uitgelopen om het HJSO te zien spelen. Het werd een prachtig concert, afgesloten met de leerlingen van de muziekschool.

Dinsdag 9 juli
De volgende dag, alweer over de helft van de tournee, vertrokken we naar Travnik. Onderweg lunchten we langs de rivier, waar Anna Maring en Azra nog een kort optreden verzorgden voor de geïnteresseerde obers. Anes leidde ons vervolgens naar Fortress Stari Grad, een 15e eeuws fort dat werd gebouwd als verdediging tegen het Ottomaanse rijk. We zaten net op tijd onder de luifels voor een kop koffie, toen de regen losbarstte. Gelukkig kon het concert van die avond, dat stond gepland op het stadsplein van Travnik, worden verplaatst naar het cultuurcentrum. Hierdoor was er wat minder publiek, maar het publiek dát er was, was net als bij de andere concerten, zeer enthousiast. Het onweerde flink toen we terugreden naar Bugojno, maar Igor wist ons zoals altijd veilig terug in het hotel te brengen.

Woensdag 10 juli
Op woensdag vertrokken we naar Banja Luka. Tijdens de rit klaarde de lucht op en eenmaal in Banja Luka was het alweer droog. We kochten het dichtstbijzijnde bakkertje helemaal leeg voor de lunch (HJSO eet voor twee, zo leert de nieuwe orkestmanager) en bezochten het middeleeuwse Kastel Fortress. Na wat vrije tijd verzamelden we bij Banski Dvor, waar we die avond zouden optreden – misschien wel de mooiste concertlocatie van de hele tournee. Hier troffen we Mirna Savić-Banjac, oud conservatorium studente uit Groningen en inmiddels gemeenteraadslid in Banja Luka. Mede door Mirna en de directeur van de concertlocatie is er veel promotie gemaakt voor ons concert, en de avond blijkt dan ook volledig te zijn uitverkocht. ’s Avonds aten we weer heerlijk in restaurant Gatsby, en daarna was het tijd voor alweer ons één na laatste optreden. Ook hier werden vlak van te voren Jan-Ype en Azra nog live geïnterviewd door de televisie – onze komst is niet onopgemerkt gebleven! Mare speelde hier haar laatste concert en sloot haar HJSO avontuur af met een prachtige solo. Wát een avond, wat een bijzondere locatie, wat een topprestatie van het orkest en wat een fijn publiek. In de bus terug is het feest!

Donderdag 11 juli
11 juli staat in Bosnië in het teken van nationale herdenking. Op deze dag worden de ruim 8.000 slachtoffers van de genocide in Srebrenica herdacht. Om de mensen niet te storen vertrokken wij naar Kroatië, voor een vrije dag aan het strand bij Brela. Met de cola en koekjes die Igor de douane cadeau gaf, staken we beide keren zonder problemen de grens over. Een heerlijke stranddag waarbij iedereen even kon bijkomen van deze toch wel intensieve tournee.

Vrijdag 12 juli
Na onze laatste nacht in Bugojno, waar we voor vijf nachten lang een mooi verblijf hebben gehad, vertrokken we naar onze laatste bestemming: Tuzla. In het hotel bleek al snel dat de eigenaren en overige gasten het geluidsniveau van onze bonte avond waarschijnlijk niet zouden waarderen, en daarom besloten we ons feestje te verplaatsen naar de concertlocatie in Živinice. De nog jonge directeur verwelkomde ons hier warm, de hele organisatie was duidelijk erg blij met onze komst. We speelden ons slotconcert voor een groot en enthousiast publiek. Voor een groot deel van de groep was dit hun laatste optreden bij het HJSO. Loes en Caspar brachten nog eenmaal een adembenemende solo ten gehore en voor de laatste keer deze tournee ontving het orkest een staande ovatie. Toen het laatste publiek naar huis was, was de zaal voor ons en kon de bonte avond beginnen. Eén van de hoogtepunten was de traditionele lessenaarsestafette, die dit jaar in tweetallen moest worden uitgevoerd waarbij beide personen slechts één hand mochten gebruiken. Samenwerken was dus het credo! De 1e violen gingen er vandoor met de snelheidsprijs, de 2e violen werden door de jury als het meest charmant bevonden en de celli + altviolen kregen een wel heel bijzonder rapport; zij hebben ‘aanleg voor talent’ en zijn ‘de toekomst’. Ook het lied van Frederik, begeleid door Gediminas en Luca, zullen met name de orkestverlaters niet snel vergeten. Zelf brachten zij ook een mooi afscheidslied ten gehore, wat duidelijk aangaf hoe bijzonder hun tijd in het HJSO voor hen is geweest. Noa en Julia hadden leuke cadeautjes gekocht voor de orkestverlaters en de organisatie, en eenmaal terug in het hotel vertelde Jan-Ype dat het HJSO een bijzondere groep is en blijft, die hem na al die jaren nog altijd blijft verrassen.

Zaterdag 13 juli
De volgende ochtend zaten we met kleine oogjes aan het ontbijt, maar om stipt 11.00 uur was iedereen paraat voor het begin van onze terugreis, naar Sarajevo. Hier hadden we nog een relaxte middag met een afsluitend diner in Klopa, het restaurant waar we op één van de eerste avonden ook waren. ’s Avonds laat vlogen we terug naar Keulen, waar Piet ons opwachtte. In alle vroegte kwamen we weer aan in het hoge noorden, waar alle familie en zelfs Frederik, die met zijn busje in razend tempo heel Europa heeft doorkruist, voor ons klaar stond om ons te verwelkomen. We kijken terug op een prachtige tournee, met grote dank aan Anes en Tineke, die ons hebben laten zien hoe mooi hun land is.

Hvala Bosna, en alle anderen die deze tournee mede mogelijk hebben gemaakt!

Deze reis is mogelijk gemaakt door: GasTerra, Gemeente Groningen, Provincie Groningen, Provincie Drenthe, Stichting Beringer Hazewinkel, Sai & Schut Registeraccountants, Visser Vastgoed, Schilders de Vries, Prins Claus Conservatorium, Strijkershuis, Prins Bernhard Cultuurfonds, Catwalk, GP Bedrijfshuisvesting, BEST Instruments, ISDP, Enigma Textiel, Maeseo Internet Solutions, raaf.eu, de ouders van de orkestleden en de Vrienden van het HJSO.